Czy można przyjaźnić się z humanoidalnym robotem, czyli czy Sheldon Cooper to robot o sztucznej inteligencji?

Sheldon Cooper to bohater popularnego amerykańskiego serialu „Teoria wielkiego podrywu” (Big Bang Theory), opowiadającego o życiu czwórki przyjaciół - fizyków pracujących na Uniwersytecie w Pasadenie w Californii. Sheldona wyróżnia wybitna inteligencja oraz specyficzne, czasem wręcz dziwaczne zachowanie. Powstały nawet teorie, według których Sheldon ma zespół Aspergera, jednak twórcy serialu temu zaprzeczyli. Natomiast ja, z przymrużeniem oka, stawiam hipotezę, że Sheldon Cooper jest robotem humanoidalnym o sztucznej inteligencji i postaram się poszukać na to dowodów.

Jeżeli Sheldon faktycznie byłby robotem o sztucznej inteligencji musiałaby to być tak zwana silna sztuczna inteligencja. Nie istnieje co prawda jeszcze silna sztuczna inteligencja trudno więc stwierdzić jakby dokładnie wyglądałyby roboty nią zasilane. Jednak zgodnie z obecnymi teoriami gdyby istniała byłby to system, który odzwierciedlałby działanie ludzkiego mózgu. Taki system przeszedłby pozytywnie test Turinga i nie dałoby się go odróżnić od prawdziwego człowieka. Zgodnie ze stanowiskiem zwolenników możliwości stworzenia silnej sztucznej inteligencji maszyny mogą być inteligentne w sposób podobny jak ludzie oraz posiadać umysł. Działanie umysłu, zarówno ludzkiego jak i maszyny, polega na wykonywaniu pewnej serii dobrze określonych operacji, nazywanych algorytmami. Ludzki umysł różniłby się więc od umysłu maszyny jedynie budową i materiałem z jakiego jest zbudowany. Ich sposób działania byłby jednak taki sam. Algorytm to inaczej instrukcja lub zapis procedury. Stworzenie silnej sztucznej inteligencji polegałoby więc na odkryciu i stworzeniu algorytmów umożliwiających myślenie i zachowywanie się tak jak człowiek i jego umysł.

Zwolennicy silnej sztucznej inteligencji postulowali możliwość istnienia tzw. algorytmu ludzkiego umysłu („Nowy cesarz umysłu” Roger Panrose, str. 32). Zarówno ludzki umysł jak i komputer, czyli umysł maszyny mogą działać w taki sam sposób tzn. na podstawie algorytmów. Zgodnie z tym stanowiskiem będzie więc również istniał algorytm wszystkich cech umysłowych takich jak myślenie (algorytm myślenia), czucie (algorytm czucia), rozumienie (algorytm rozumienia), świadomość (algorytm świadomości).

Algorytm mający dorównać temu, który rzekomo działa w ludzkim umyśle, musiałby być rzeczywiście ogromny, ale według niektórych jest możliwy do stworzenia. Jeżeli jednak odkryto by algorytm ludzkiego umysłu to można by go również uruchomić na komputerze, a wtedy z pewnością pomyślnie przeszedłby test Turinga. Zwolennicy silnej AI twierdzą, że ilekroć taki algorytm zostałby uruchomiony na komputerze, wtedy sam przeżywałby uczucia, był świadomy – byłby prawdziwym umysłem („Nowy cesarz umysłu” Roger Panrose, str. 32 i 33).

Sheldon Cooper z pozoru wygląda i zachowuje się jak człowiek, a więc gdyby okazało się że tak naprawdę jest humanoidalnym robotem działałby dzięki zbudowanej silnej sztucznej inteligencji i mógłby „oszukać” ludzi, co do swojej prawdziwej natury. Sheldon wykazuje jednak pewne cechy robota. Ma trudności w czynnościach, które dla każdego człowieka są naturalne i proste, ale dla robota mogą być trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania.

Sheldon ma problemy z rozpoznaniem i interpretacją cudzych emocji. Co więcej sam nie odczuwa emocji. Działa jakby zgonie z zaprogramowanymi algorytmami, co często sprawia wrażenie dziwnego lub zabawnego zachowania. Nie potrafi zachować się w obecności osoby, która jest smutna. W takim wypadku postępuje jakby zgodnie z wgraną procedurą, czyli każdej smutnej osobie, bez względu na przyczynę jej samopoczucia, proponuje gorący napój. Sheldon nie rozumie również sarkazmu i zawsze dosłownie traktuje wypowiedzi kolegów, nawet te najbardziej absurdalne.

Sheldon przychodząc do czyjegoś mieszkania zawsze musi powtórzyć ten sam schemat czyli zapukać trzy razy jednocześnie powtarzając imię danej osoby. Nawet jeżeli ta osoba już otworzyła drzwi za pierwszym pukaniem. Czy jakikolwiek człowiek tak by postąpił? Raczej nie, jednak Sheldon musi wypełnić do końca „swoją procedurę”. Ponadto Sheldon jest bardzo silnie przywiązany do zaprojektowanego planu tygodnia. Każdego dnia tygodnia robi to samo i je to samo. Ma też ustalony dzień robienia prania. Jakiekolwiek zakłócenie tego planu jest dla niego niezrozumiałe i nie wie jak ma się zachować, kiedy jego procedura zostanie nagle zmieniona. Ciekawe jest też to, że na wszystko musi mieć napisany tok postępowania. Posiada wielostronicową umowę lokatorską podpisaną z Leonardem, z którym wspólnie wynajmuje mieszkanie. Umowa przewiduje tok postępowania na każda okoliczność nawet te najbardziej nieprawdopodobne, jak atak kosmitów na Ziemię. Kiedy pojawia się w jego życiu dziewczyna - Amy, również z nią spisuje wielostronicowy kontrakt związku. Inaczej mówiąc musi mieć procedurę na każdą możliwą sytuację, żeby wiedział jak się zachować.

Sheldona wyróżnia wysoki iloraz inteligencji. Jest określany geniuszem. Przewyższa swoją wiedzą swoich kolegów z uniwersytetu. Nie jest jednak w stanie opanować prostej czynności jaka jest prowadzenie samochodu.

Innym argumentem przemawiającym za tym że Sheldon jest robotem to właśnie osoby, z którymi żyje. Jego narzeczona jest neurobiologiem i zajmuje się badaniami nad mózgiem. W jednym z odcinków za pomocą prostego warunkowania próbuje wyrobić w Sheldonie mocniejsze przywiązanie uczuciowe jego do niej. Natomiast jego przyjacielem jest Leonard Hofstadter. Czy to nie ciekawy zbieg okoliczności, że jednym z przedstawicieli zwolenników silnej sztucznej inteligencji jest Douglas Hofstadter zajmujący się badaniami nad ludzkim umysłem i tym jak człowiek myśli? Czy ta zbieżność nazwisk jest faktycznie przypadkowa? ;)

Ostatecznie, aby odpowiedzieć na pytanie, czy Sheldon jest robotem należy uwzględnić czy przestrzega on Praw Etyki Robotów sformułowanych przez Isaaca Asimova mianowicie:

1. Robot nie może skrzywdzić człowieka, ani przez zaniechanie działania dopuścić, aby człowiek doznał krzywdy.

2. Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem.

3. Robot musi chronić samego siebie, o ile tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Prawem.

4. Robot nie może skrzywdzić ludzkości, lub poprzez zaniechanie działania doprowadzić do uszczerbku dla ludzkości.

W serialu Sheldon udzielił co prawda twierdzącej odpowiedzi tylko na dwa z tych praw, ale już po tych odpowiedziach Howard Wolowitz stwierdził: „I smell robot.” ;)

Oczywiście nigdzie nie zostało wskazane, żeby Sheldon faktycznie był robotem. Można jednak puścić wodze fantazji i pokusić się o pytanie czy właśnie tak wyglądałoby życie z robotem humanoidalnym obdarzonym silną sztuczną inteligencją i tak jak w popularnym serialu można byłoby się z nim zaprzyjaźnić?